Indyjska herbata Chai Masala

Herbata czarna, ale z pieprzem, kardamonem, anyżem, cynamonem, imbirem i goździkami, do tego jeszcze mleko albo cukier i cytryna - oto indyjski sposób! Tym można było się uraczyć kilka dni temu na Poselskiej!

Na stole stoją już perskie czareczki i moździerz, na krześle kilkanaście pobłyskujących torebek z herbatami - a więc będzie jak ostatnio - wąchanie, smakowanie, samodzielne parzenie. Dorota Kubisiak, specjalistka od herbat indyjskich, zapowiada: Dziś przygotujemy Chai Masala (czyt. czaj masala), tradycyjny hinduski napój. Wyjmuje z torby składniki: korę cynamonu, gwiazdki anyżu, kulki czarnego pieprzu, nasiona kardamonu, goździki wyglądające jak miniaturowe tłuczki do moździerza oraz świeży imbir - szary korzeń, który tuż po przekrojeniu jednocześnie ukazuje żółte wnętrze i wabi zapachem.

Najpierw jednak, na rozgrzewkę, zaparzamy Sikkim Temi, wysokogórską, bo rosnącą ponad 2000 m n.p.m., czarną herbatę z okolic Darjeeling. - Niektórzy mówią, że smakuje brzoskwiniowo, inni czują smak muszkatelowy czy szampański - tłumaczy Bartłomiej Chodyń, prezes SEYM w Krakowie. - Herbaty chińskie, których próbowaliśmy ostatnim razem, pochodzą z krzewu Camelia sinensis, indyjskie zaś z Camelia assamica. Najsłynniejszą indyjską herbatą w Polsce jest Assam - dodaje. Wąchamy puszczony w krąg susz, słuchając, że zawartość kofeiny w herbacie jest dosyć duża, choć mniejsza niż w kawie. w jednej filiżance tej ostatniej jest jej jakieś 120 mg, w filiżance herbaty czarnej - 100 mg. Innym znanym regionem uprawy herbaty jest Darjeeling, skąd pochodzi susz najwyższej jakości.

Rozmowa powraca do kofeiny. - Czy pije Pani kawę? - pyta Bartłomiej. - Jaką? Jak parzoną? Jak się Pani po niej czuje? Po kawie czujemy zazwyczaj pobudzenie nerwowe, a nawet łomotanie serca - po herbacie nie. Kofeina i teina nie różnią się chemicznie, to ta sama substancja nazywana inaczej w zależności od rośliny, w której ją znajdujemy. Kawa wypłukuje potas, wapń czy magnez, herbata nie wpływa na organizm człowieka tak niekorzystnie ze względu na zawarte w niej witaminy i minerały.

Wracamy tematycznie do Indii: - Zazwyczaj do herbaty szlachetnej nie dodajemy cukru, jednak do Chai Masala tak - cukier kandyzowany lub trzcinowy. Możemy użyć także miodu, jednak ten nieznacznie zmieni smak naparu - tłumaczy Dorota. - Słodycz potrzebna jest do stonowania pikantnego czy gorzkiego smaku cytryny i imbiru. z rąk do rąk przechodzą czareczki z przyprawami, Bartłomiej zaś w tym czasie opowiada o rosyjskiej karawanie.

Herbata "Rosyjska Karawana" wzięła swą nazwę od herbaty przewożonej na wielbłądach i koniach z Chin przez Mongolię do Rosji. Susz zabezpieczano w znakomicie wykonanych skrzyniach. Były one zrobione z pozbawionego zapachu drewna ablicji, wnętrze skrzyń wykładano arkuszami cynowymi, natomiast stronę zewnętrzną pokrywano żywicą, na nią nakładano jeszcze bambusową plecionkę i wszystko obszywano skórami. Herbata jechała na zwierzętach przez 18 miesięcy, ale dzięki zabezpieczeniu nie zmieniała w tym czasie swoich właściwości. w jej skład kiedyś wchodziła mieszanka chińskich herbat czarnych Keemun i niewielki dodatek herbaty wędzonej Lapsang Souchong (czyt. lapsang suczong). Obecnie zawiera najczęściej mieszankę herbat indyjskich i chińskich z domieszką słynnej Darjeeling.

Po opowieści wracamy do Indii, oglądamy film prezentujący przygotowanie Chai Masala na ulicy w Delhi, a chwilę potem następuje apogeum naszego spotkania - samodzielne przygotowanie naparu!

Dorota wrzuca wszystkie przyprawy do moździerza i ubija. Opowiada, że Hindus, który ją tego nauczył, nie mając pod ręką moździerza używał bawełnianej szmatki, wypełnionej przyprawami i kamienia, którym zawiniątko obijał. Wszyscy wąchają zawartość naczynia, po czym idą do kuchni, gdzie papka wrzucana jest do prawie gotującej się wody (0,7 l). w pomieszczeniu zaczyna pachnieć przyprawami, kardamon pęczniejąc upodabnia się do maleńkich poduszek. Po 2-3 minutach Dorota dorzuca czarnej herbaty (3 kopiate łyżki), znowu odczekuje kilka minut, po czym dodaje cukru.

Chai Masala można pić z mlekiem bądź z cytryną, dlatego w tym momencie napar dzielony jest na pół, aby członkowie spotkania mogli spróbować obydwu wersji.

Do zlanego przez sitko naparu Dorota dodaje jeszcze odrobinę cukru i 1/3 cytryny. Zabieramy napój do salonu i delektujemy się. Wszyscy zgodnie mówią: "pyszne"! Trzymają czarki przygotowane na drugie rozlanie, bo - jak obiecał Bartłomiej - herbata przynosi jasność umysłu (iluminację?). Potem wracamy do kuchni i przygotowujemy drugą część naparu. Dorota stawia ją na ogniu i, kiedy mikstura zaczyna wrzeć, dolewa mleka (ok. 1/3 całości naparu). Poziom napoju podnosi się, więc dziewczyna zdejmuje go z ognia na kilka sekund, po czym powtarza czynność. Po trzecim zagotowaniu Chai Masala jest gotowy. Bartłomiej nalewa go z wysoka, aby na powierzchni herbaty powstała piana świadcząca o gościnności. Wyrazy podziwu: "jest bezkonkurencyjna" czy "bawarka nie będzie mi już smakowała" nie wymagają komentarza.

Poznajemy też Yogi Tea - mieszankę przypraw (imbir, pieprz, cynamon, korzeń lukrecji, kardamon) dla wygodnych, którzy chcą szybko przygotować rozgrzewający i zdrowy napar. Yogi Tea wystarczy dodać do czarnej herbaty przed zalaniem jej wrzątkiem lub dla wzmocnienia zdrowotnych właściwości zagotować na wodzie lub mleku, dodać herbaty czarnej i... gotowe!

Jeszcze chwilę rozmawiamy o smakach, herbacianych skojarzeniach i preferencjach, po czym umawiamy się na kolejną podróż - tym razem w pachnącą miętą krainę Maroka.

Przepisy

Jest to najpopularniejsza aromatyczna indyjska herbata o ostrym smaku. Słowo masala w języku hindi oznacza ostry.

Stosowane są różne przyprawy. Również sam proces przygotowania może być różny. Zazwyczaj jednak polega on na doprowadzeniu do wrzenia zestawu przypraw z dodatkami słodzącymi, a następnie dodaniu herbaty i mleka oraz ponownym doprowadzeniu do wrzenia, po czym pozostawieniu całości na kilka minut do zaparzenia.

Poniżej podane są przepisy na przygotowanie masala chai. Proporcje składników mogą być zmieniane według indywidualnych gustów.

Herbata z goździkami

cynamon 1 łyżeczka
goździki 2 szt.
kardamon 2 szt.
mleko 1 szklanka
herbata czarna 3 łyżeczki (mocna)
imbir 3 łyżeczki (starty)

Mleko należy wymieszać z filiżanką wody, doprowadzić do wrzenia, dodać przyprawy, zmniejszyć ogień. Ponownie doprowadzić do wrzenia, dodać herbatę, po zagotowaniu zestawić z ognia, przykryć i odstawić, aby herbata naciągnęła. Przed podaniem osłodzić. Przyprawy można oczywiście dobierać wg własnych upodobań.

Herbata z kardamonem i cynamonem (4 osoby)

4 szklanki wody
1-2 szklanki mleka
3 łyżeczki herbaty Assam lub Darjeeling (najlepiej sypana)
1 łyżeczka kardamonu sypkiego bądź parę ziaren lekko zmielonych
6 goździków
1 rulonik cynamonu, lub 1 łyżeczka zmielonego cynamonu
szczypta imbiru
6-8 łyżeczek cukru (według gustu 1-2 łyżeczki na 1 szklankę)

Wodę wlać do garnka, wsypać herbatę i wszystkie wymienione przyprawy oraz cukier. Wszystko razem doprowadzić do wrzenia (uwaga, żeby nie wykipiało). Dodać mleko. Po zagotowaniu zmniejszyć ogień i jeszcze poczekać 2 do 5 minut aż herbata nabierze aromatu. Przed podaniem należy przelać przygotowany napój przez drobne sito, aby pozbyć się fusów i przypraw.

Ta herbata indyjska może być robiona na wiele sposobów. Proporcje składników, mogą być zmieniane wg indywidualnych gustów. Można się nią dowolnie bawić zmieniając nieco jej smak dodając dodatkowo takie składniki jak czarny pieprz w całości, kolendra. Jeżeli chcemy uzyskać Mocha Chai należy do gotowania dodać 1 łyżeczkę kakao. Wtedy na wierzch do każdej filiżanki bądź kubka dodać trochę bitej śmietany i posypać wiórkami czekoladowymi lub cynamonem.

Herbata z lodem (4 osoby)

4 szklanki wody
3 łyżeczki herbaty Assam lub Darjeeling (najlepiej sypana)
1 łyżeczka kardamonu sypkiego bądź parę ziaren lekko zmielonych
6 goździków
1 rulonik cynamonu, lub 1 łyżeczka zmielonego cynamonu
szczypta imbiru
6-8 łyżeczek cukru (według gustu 1-2 łyżeczki na 1 szklankę)

Wodę wlać do garnka, wsypać herbatę, dodać imbir, cynamon, kardamon, gałkę muszkatołowa i doprowadzić do wrzenia. Dodać cukier do smaku. Po zagotowaniu zmniejszyć ogień i  gotowa na wolnym ogniu przez for 3-4 minuty. Przelać do dzbanka przygotowany napój przez drobne sito, aby pozbyć się fusów i przypraw. Schłodzić w temperaturze pokojowej, a następnie wstawić do lodówki na 2-3 godziny. Podawac w wysokiej szklance z kostkami lodu. Dodać kilka kropel z cytryny. Jako dekoracje można użyć plasterek z cytryny. Zaparzona herbata powinna być mocniejsza ponieważ dodane kostki lodu rozcieńczą jej smak.

Herbata imbirowa

4 szklanki wody
2 cm świeżego imbiru
3 łyżki miodu

Obrany imbir drobno posiekać. Wlać wodę do garnka, dodać miód i imbir. Po zagotowaniu zmniejszyć ogień, przykryć pokrywką i  gotować na wolnym ogniu przez ok 20 minut. Odcedzic imbir i nalać do filiżanek.

Herbata z kozieradką (2 osoby)

2 szklanki wody
2 łyżeczki nasion kozieradki
miód i sok z cytryny (zależnie od smaku)

Do nagrzanego rondla wsypać 2 łyżeczki nasion kozieradki. Zalac wrzątkiem trochę wody tak aby pokryć nasiona kozieradkę. Zagotować. Zostawić na 10 - 15 minut dla rozwinięcia smaku.Przed podaniem dodać zagotowana wodę, następnie odcedzić. Dodac sok z cytryny i miód do smaku.

HOT TODDY (4 osoby)

1 1/4 szklanki świeżo przyrządzonej Darjeeling herbaty
50 ml whisky
1/2 łyżeczki sproszkowanego imbiru (lub ok 2 cm świeżego)
4 goździki
1 pałeczka cynamonu
sok z 1/2 cytryny

Do rondla wlej herbatę, dodaj whisky, goździki i cynamon. Gotuj przez 3-5 minut na wolnym ogniu. Uważaj żeby nie zagotować. Przed podaniem odcedzić. Dodać sok z cytryny i podawać gorący napój natychmiast.